1. Tình hình thị trường bảo hiểm DeFi

DeFi đã trải qua một số sự cố về bảo mật đã gây mất hàng tỷ đô la và làm mất niềm tin vào đề xuất giá trị cốt lõi của nó. Các giải pháp bảo hiểm giảm thiểu những rủi ro của DeFi là quan trọng để đảm bảo việc áp dụng rộng rãi.

Trong khi các sàn giao dịch phi tập trung và các giao thức cho vay chiếm phần lớn TVL trong DeFi, bảo hiểm chỉ chiếm dưới 1% tổng giá trị. Tuy nhiên, khi giá trị tổng khối lượng giao dịch tăng, nguy cơ tổn thất từ các lỗ hổng trong hợp đồng thông minh hoặc các nhân tố tấn công khác cũng tăng lên. Các giải pháp bảo hiểm là cần thiết cho các nhà đầu tư, người dùng lẻ và các tổ chức để cảm thấy thoải mái tham gia vào các giao dịch on-chain.

Nexus Mutual, dự án tiên phong trong ngành này, đã chiếm ưu thế trên thị trường bảo hiểm kể từ khi ra mắt, chiếm hơn 78% tổng giá trị khối lượng giao dịch nhưng chỉ bảo hiểm 0,15% tổng giá trị khối lượng giao dịch trong DeFi. Thị trường bảo hiểm còn lại được chia thành nhiều phần, với ba giao thức theo sau Nexus chiếm khoảng 14% tổng giá trị khối lượng giao dịch.

Trong khi thị trường bảo hiểm truyền thống toàn cầu vẫn rất lớn, được dự đoán có sự tăng trưởng đáng kể trong những năm tới, ngành bảo hiểm DeFi đã trở thành một phân khúc nhỏ nhưng tiềm năng trong ngành công nghiệp blockchain. Chúng ta có thể mong đợi sự đổi mới hơn trong ngành bảo hiểm DeFi khi nó trưởng thành và được chấp nhận, với các giao thức mới xuất hiện và các giao thức hiện có điều chỉnh các dịch vụ của mình để đáp ứng nhu cầu của người dùng DeFi.

2. Bảo hiểm trong DeFi hoạt động như thế nào?

Thay vì mua bảo hiểm từ một tổ chức tập trung, bảo hiểm DeFi cho phép cá nhân và doanh nghiệp bảo hiểm vốn của họ chống lại các rủi ro thông qua một nhóm nhà cung cấp phi tập trung. Đổi lại, các nhà cung cấp bảo hiểm nhận lãi suất trên vốn đã khóa được tạo ra bởi một phần của tiền phí bảo hiểm đã được thanh toán, tạo ra một mối liên hệ giữa phí và rủi ro của các dự án được bảo hiểm.

Các nhà cung cấp bảo hiểm đầu tư vốn của họ vào các pool cung cấp lợi tức cao hơn so với rủi ro của giao thức. Điều này có nghĩa là cá nhân giao dịch dựa trên ước tính xác suất xảy ra của rủi ro cơ bản. Nếu một giao thức được bảo hiểm gặp sự kiện tiêu cực, như bị hack, các quỹ từ các pool bảo hiểm đó sẽ bồi thường cho người dùng đã mua bảo hiểm chống lại sự kiện cụ thể đó.

Tập trung nguồn lực và phân tán rủi ro giữa nhiều bên là một chiến lược hiệu quả để đối phó với các sự kiện bất thường hoặc cực đoan có hậu quả tài chính đáng kể. Một pool vốn chung có thể bảo hiểm nhiều lần rủi ro với ít vốn hơn, cung cấp một cơ chế tập thể để giải quyết các vấn đề quy mô lớn.

Sự phổ biến của bảo hiểm trong DeFi đến từ khả năng tự động hóa và minh bạch. Hợp đồng thông minh với các tham số đã được thiết lập trước và dữ liệu thời gian thực từ các nhà cung cấp thông tin (oracle) cho phép xử lý yêu cầu bồi thường tự động dựa trên những tham số này. Sự tự động hóa này giúp tăng tốc quá trình bồi thường, tăng hiệu suất và giảm khả năng sai lệch hoặc lỗi từ con người.

Đặc tính bất kỳ ai cũng có thể tham gia và tính minh bạch của các hoạt động on-chain thường được nhấn mạnh như những lợi thế chính của các hệ thống bảo hiểm phi tập trung. Khi DeFi tiếp tục phát triển, nhu cầu về các giải pháp bảo vệ vốn của người dùng trở nên ngày càng quan trọng hơn.

3. Sự phát triển của bảo hiểm trong DeFi

Khái niệm bảo hiểm phi tập trung có nguồn gốc từ những ngày đầu của công nghệ blockchain. Nền tảng bảo hiểm phi tập trung đầu tiên, Etherisc, được ra mắt trên Ethereum vào năm 2017, cung cấp một thị trường bảo hiểm ngang hàng nơi người dùng có thể mua bán các chính sách bảo hiểm phổ thông, như chậm chuyến bay và thiệt hại do bão, mà không cần đến các công ty bảo hiểm truyền thống.

Thời điểm quan trọng cho bảo hiểm DeFi là vào năm 2019 với sự ra mắt của Nexus Mutual, giao thức bảo hiểm đầu tiên được xây dựng đặc biệt cho hệ sinh thái DeFi. Nó hoạt động dưới một thể chế hợp tác tự chủ, có nghĩa là Hội đồng (các thành viên Nexus Mutual đều đã xác minh KYC) quyết định về việc thanh toán các yêu cầu bồi thường. Phiên bản V2 mới nhất của Nexus Mutual tạo điều kiện cho việc tạo ra một thị trường rủi ro trên chuỗi, cho phép các công ty khác xây dựng và chia sẻ một loạt các rủi ro gốc từ tiền điện tử và thế giới thực như trách nhiệm, thảm họa, tài sản và bảo hiểm mạng lưới. Các giao thức được xây dựng trên phiên bản này có thể cung cấp dịch vụ của mình mà không yêu cầu người dùng hoàn thành yêu cầu KYC, điều này tăng tính khả dụng của các giải pháp quản lý rủi ro trên nền tảng.

Sau Nexus Mutual, nhiều giao thức khác đã được ra mắt để giải quyết những thách thức tiếp tục trong lĩnh vực này. Vào tháng 11 năm 2020, InsurAce ra mắt, cung cấp mức giá phí bảo hiểm bằng 0, không yêu cầu KYC và một giải pháp đa chuỗi dựa trên danh mục.

Unslashed ra mắt vào tháng 1 năm 2021, cung cấp bảo hiểm cho nhiều rủi ro khác nhau và cho phép bất kỳ ai trở thành nhà cung cấp vốn và nhận lợi nhuận từ các chính sách bảo hiểm.

Bridge Mutual, cũng ra mắt vào cùng tháng, cung cấp khả năng tạo ra các nhóm bảo hiểm mà không cần sự cho phép, bảo hiểm dựa trên danh mục, và khả năng viết chính sách bằng stablecoin để nhận lợi suất hấp dẫn. Vào tháng 12 năm 2021, Bridge Mutual phát hành phiên bản V2 với cải tiến về hiệu quả vốn, danh mục đòn bẩy, cho phép người dùng viết chính sách bảo hiểm cho nhiều dự án cùng một lúc, và Shield Mining, một tính năng cho phép dự án và cá nhân đóng góp token dự án vào pool bảo hiểm để tăng APY của pool và thu hút nhiều thanh khoản hơn.

4. Danh mục bảo hiểm của các giao thức bảo hiểm DeFi

a. Bảo hiểm Giao thức

Bảo hiểm Giao thức bảo vệ khách hàng khỏi những tổn thất tài chính có thể xảy ra khi sử dụng các giao thức DeFi. Các nhà cung cấp khác nhau cung cấp các mức độ bảo hiểm khác nhau nhằm bảo vệ khỏi các rủi ro cụ thể trong các giao thức. Những mối đe dọa bao gồm lỗ hổng/lỗi trong hợp đồng thông minh, sự cố hoặc việc thao túng giá của Oracle, lỗi thiết kế mô hình kinh tế và tấn công vào quản trị. Bảo hiểm Giao thức không bảo vệ khỏi những rủi ro như việc xâm phạm trang web, Discord hay Twitter, và các trường hợp rug pull.

b. Bảo hiểm Quản lý tài sản

Bảo hiểm Quản lý tài sản bảo vệ khỏi những tổn thất tài chính có thể xảy ra khi tài sản số được lưu trữ trong các tài khoản bảo quản của bên thứ ba, chẳng hạn như sàn giao dịch tập trung. Mục đích chính của nó là cung cấp bảo vệ trong hai tình huống chính.

• Tình huống đầu tiên xảy ra khi sàn bất ngờ tạm dừng việc rút tiền trong một khoảng thời gian kéo dài, ngăn người dùng tiếp cận với tiền của mình.
• Tình huống thứ hai xảy ra khi một bên không được ủy quyền tiếp cận biện pháp bảo mật của sàn và lấy cắp tài sản.

c. Bảo hiểm Depeg

Bảo hiểm depeg bảo vệ khỏi việc mất chốt xảy ra khi một tài sản mất chốt đối với một đồng tiền mục tiêu (thường là USD). Hình thức bảo hiểm này được sử dụng rộng rãi để bảo vệ stablecoin và các tài sản được liên kết khác, chẳng hạn như stETH. Hãy tưởng tượng một người dùng sở hữu một stablecoin được thiết kế để duy trì một tỷ lệ 1:1 với đô la Mỹ. Một tổn thất tài chính xảy ra nếu giá trị của stablecoin giảm đáng kể và người dùng không thể đổi nó thành một số lượng đô la Mỹ như mong đợi. Bảo hiểm depeg có thể giúp giảm thiểu tổn thất này bằng cách hoàn trả cho người dùng một phần hoặc toàn bộ số tiền mất do sự depeg.

d. Bảo hiểm Yield Token

Bảo hiểm yield token bảo vệ khỏi những tổn thất tài chính do sự khác biệt giữa giá trị tham chiếu của một token LP sinh lợi và giá trị thực tế của nó. Để đủ điều kiện yêu cầu bồi thường, tỷ lệ đạt mức depeg phải vượt qua một ngưỡng xác định của giá trị token, tuỳ thuộc vào giao thức khác nhau mà tỉ lệ này cũng sẽ khác nhau.

e. Bảo hiểm Kiểm toán (Audit)

Bảo hiểm Kiểm toán là một loại bảo hiểm mà các dự án có thể trực tiếp mua để giảm thiểu rủi ro của các lỗ hổng đã bị bỏ sót trong quá trình kiểm toán. Nó cung cấp một lớp bảo mật bổ sung sau kiểm toán trong một khoảng thời gian ngắn.

Sherlock đã tiên phong trong khái niệm này và cung cấp đến 5 triệu đô la bảo hiểm cho các lỗ hổng hợp đồng thông minh sau kiểm toán. Miễn là không có thay đổi nào khác về mã nguồn, bảo hiểm này có thể được kích hoạt bất cứ lúc nào sau khi kiểm toán hoàn thành. Trong khi đó, InsurAce đã hợp tác với các công ty kiểm toán để cung cấp một sản phẩm tương tự với thời hạn bảo hiểm ba tháng.

f. Bảo hiểm Slashing

Bảo hiểm Slashing cung cấp biện pháp bảo vệ tài chính cho các validator tham gia vào công việc xác thực giao dịch trên hệ thống PoS có thể phải đối mặt với tổn thất do các sự kiện slashing. Các sự kiện slashing xảy ra khi các validator vi phạm các quy tắc của cơ chế đồng thuận, dẫn đến việc mất một phần hoặc toàn bộ tiền cọc của họ. Bảo hiểm Slashing có thể bồi thường cho những mất mát này và giúp giảm thiểu rủi ro khi tham gia vào PoS.

g. Bảo hiểm Bridge (Bridge Cover)

Cầu nối (bridge) cho phép chuyển tiền giữa các mạng khác nhau, nhưng cũng mang theo các rủi ro như lỗ hổng hợp đồng thông minh, tấn công hack và nhược điểm trong việc triển khai hoặc thiết kế. Những rủi ro này có thể dẫn đến việc chuyển tiền không chính xác hoặc tính toán slippage sai.

Cầu nối tập trung đặc biệt dễ bị các bên xấu chi phối có thể thao túng các mạng thanh lý. Dù tiền được lưu trữ trung tâm hoặc phi tập trung, điểm lưu trữ trở thành mục tiêu của các hacker. Vào năm 2022, các hacker đã đánh cắp hơn 1,8 tỷ đô la chỉ từ các bridge. Bảo hiểm Bridge được tạo ra để giảm thiểu các rủi ro này bằng cách bảo vệ người tiêu dùng khỏi mất mát tài chính khi chuyển tiền qua cầu nối.

5. Kết luận

Nhìn chung, khi DeFi tiếp tục phát triển, nó trở nên dễ bị tấn công bảo mật hơn. Để bảo vệ người dùng khỏi các rủi ro như vậy, cần có các giao thức bảo hiểm. Tuy nhiên, ngành bảo hiểm DeFi đối mặt với những thách thức về việc cung cấp đa dạng các loại bảo hiểm và tích lũy đủ vốn mạo hiểm. Các giao thức chia vốn mạo hiểm của mình ra nhiều blockchain khác nhau làm mất tính thanh khoản và ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn mạo hiểm, trong khi quản lý rủi ro đúng mức vẫn là vấn đề cần cải thiện.

Trong bối cảnh hiện tại, phạm vi bảo hiểm phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vốn trong các pool bảo hiểm. Các dự án đã khám phá các chiến lược để tạo ra lợi suất bổ sung và thu hút nhiều nhà cung cấp thanh khoản hơn để mở rộng các gói bảo hiểm, chẳng hạn như gửi một phần lợi nhuận từ pool bảo hiểm vào các nền tảng như AAVE hoặc Compound. Tuy nhiên, các phương pháp này đồng thời đưa ra các rủi ro bổ sung, bao gồm lỗ hổng hợp đồng thông minh của bên thứ ba và biến động thị trường, đẩy người ta phải lựa chọn giữa việc tạo ra lợi suất và quản lý rủi ro.

Để giải quyết những thách thức này, các nhà cung cấp đã ưu tiên nâng cấp giao thức để cải thiện hiệu quả pool bảo hiểm và trải nghiệm người dùng. Những bảo hiểm tùy chỉnh và thị trường đang được phát triển để đáp ứng các nhu cầu bảo hiểm cụ thể của người dùng DeFi. Trong tương lai, khi thị trường DeFi ngày càng phát triển, việc cung cấp dịch vụ bảo hiểm cho một thị trường còn nhiều rủi ro này là lĩnh vực không thể thiếu. Đây là lĩnh vực còn nhiều dư địa và tiềm năng phát triển trong dài hạn.