Thị trường tiền điện tử thay đổi rất nhanh, đến nỗi việc Ethereum chuyển sang sử dụng Bằng chứng cổ phần (Proof of Stake) cảm giác như đã xảy ra từ rất lâu. Nhưng thực tế, mạng lưới này chỉ mới hoàn toàn chuyển đổi cách đây một năm và có nhiều thay đổi đáng chú ý kể từ đó.

Về giá của Ethereum, có vẻ như không có nhiều thay đổi kể từ tháng 9 năm trước. Một ngày trước khi The Merge diễn ra, ETH được giao dịch với giá khoảng 1.600 đô la – giá gần như tương tự một năm sau.

Tuy nhiên, “phía sau hậu trường” và onchain, đã có nhiều phát triển quan trọng, chẳng hạn như việc tổng cung của Ethereum giảm đi, hoặc số lượng Ethereum được staking tăng mạnh

Về tiêu thụ năng lượng

Trước khi thay đổi, Ethereum xác thực các giao dịch onchain bằng cách sử dụng cùng một cơ chế đồng thuận như Bitcoin: bằng chứng công việc (proof of work). Nó đòi hỏi các thợ đào phải cạnh tranh để giải quyết các phương trình toán học phức tạp. Đổi lại, họ nhận được phần thưởng.

Nhưng khi Ethereum chuyển sang bằng chứng cổ phần, điều này có nghĩa là các validator, chứ không phải các thợ đào, cần phải staking Ethereum để đảm bảo an toàn cho mạng lưới và nhận phần thưởng. Một trong những tác động đáng chú ý nhất là việc tiêu thụ năng lượng của Ethereum giảm đi. Theo một báo cáo từ Viện Đánh Giá Carbon Crypto, lượng khí thải carbon của mạng lưới đã giảm 99,99%.

Tiền điện tử đã nổi tiếng vì tiêu thụ nhiều năng lượng. Nhà đầu tư Canada Kevin O’Leary là một trong những người đã chỉ ra rằng các vấn đề về môi trường, xã hội và quản trị (ESG) là một trong những điều ngăn cản sự phổ biến của tiền điện tử. Các tổ chức tài chính từ BlackRock đến Fidelity cũng bị chỉ trích vì đã tham gia vào tiền điện tử mà không quan tâm đến môi trường.

Dermot O’Riordan, giám đốc của Quỹ Pocket Network, cho biết việc Ethereum chuyển đổi sang bằng chứng cổ phần đã làm giảm bớt những chỉ trích chống lại tiền điện tử, đặc biệt là đối với đồng tiền lớn thứ hai trong ngành. “Mọi người cảm thấy việc này thú vị và tuyệt vời, nhưng lại không tin tưởng và đánh giá cao công nghệ khi thấy Trái Đất đang cháy,” anh nói.

Staking Ethereum (Liquid Staking)

Kể từ khi Ethereum The Merge, số lượng Ethereum được staking đã gần như tăng gấp đôi. Tổng số đã tăng 93% lên 26,5 triệu Ethereum, trị giá gần 43 tỷ đô la, tương đương với một trong năm đồng Ethereum đang lưu thông.

Đồng thời, đã có những lo ngại về sự tập trung và kiểm duyệt sau khi nâng cấp. Điều này là do mọi người lo sợ quyền kiểm soát việc xác nhận giao dịch của mạng lưới có thể tập trung vào tay một số ít người hoặc tổ chức, như các sàn giao dịch hoặc các dự án giúp người dùng gom tiền lại và kiếm được phần thưởng từ việc staking.

Trước The Merge, một số người đặc biệt lo lắng rằng các tổ chức tập trung sẽ chiếm phần lớn cổ phần trong mạng lưới khiến cho các ứng dụng phi tập trung như Lido Finance trở thành lựa chọn tốt hơn về mặt phi tập trung. Tuy nhiên, việc sử dụng nhiều Lido, một giải pháp liquid staking trên Ethereum, đã thu hút sự chú ý đặc biệt gần đây. Nó được xem là một điểm yếu tiềm năng cho hệ sinh thái của Ethereum về mặt phi tập trung, bởi Lido hiện đang chiếm 32% tổng số Ethereum được staking.

Lido Staked Ethereum (stETH) đang chiếm ưu thế với vốn hóa thị trường là 14 tỷ đô la, theo CoinGecko. Để so sánh, đồng tiền có vốn hóa thị trường lớn thứ hai đại diện cho Ethereum được staking là Rocket Pool ETH (rETH), với vốn hóa thị trường là 926 triệu đô la. Mặc dù có những lo ngại, nhưng các liquid staked token đã là nguồn tăng trưởng lớn cho tài chính phi tập trung (DeFi).

Liquid Staking cho phép người sở hữu Ethereum staking các đồng tiền của mình để nhận phần thưởng, đồng thời vẫn có thể sử dụng giá trị của Ethereum thông qua một đồng tiền được phát hành và gắn liền với giá của nó (liquid staked token). Khi quá trình The Merge diễn ra, không có cách nào để người ta rút lại Ethereum đã staking, làm cho các dịch vụ như Lido trở nên đặc biệt hấp dẫn. Nhưng việc nâng cấp Shanghai của Ethereum vào tháng 4 đã cho phép rút Ethereum đã staking, hoàn thiện việc chuyển đổi của mạng lưới sang bằng chứng cổ phần.

Các giải pháp mở rộng

Để Ethereum đạt được sự phổ biến đáng kể, mạng lưới cần phải có khả năng xử lý nhiều giao dịch trong thời gian ngắn.

The Merge không nhằm mục đích cải thiện tốc độ của Ethereum, và do đó, số giao dịch trung bình mỗi giây của Ethereum chủ yếu dao động ở mức thấp kể từ tháng 9 năm trước, theo trang phân tích L2 Beat. Tuy nhiên, đây là bước chuẩn bị cho những gì sắp tới.

“The Surge,” một loạt các nâng cấp dự kiến sẽ theo sau The Merge, được kỳ vọng sẽ cải thiện khả năng mở rộng của Ethereum, theo tầm nhìn cho lộ trình Ethereum được đề xuất bởi đồng sáng lập Vitalik Buterin trước The Merge vào tháng 7 năm trước.

Tuy nhiên, các giải pháp mở rộng nhằm giải quyết các hạn chế hiện tại của Ethereum cũng đã trở nên phổ biến hơn trong thế giới tiền điện tử. Số giao dịch trung bình mỗi giây trên tất cả các layer-2 của Ethereum hiện đã vượt quá 50, một sự cải thiện đáng kể so với năm trước, theo L2 Beat.

Khi kết hợp lại, tổng số giao dịch trong 30 ngày qua trên các layer-2 phổ biến như zkSync Era, Optimism và Arbitrum Nova là hơn 61 triệu. Con số này gấp đôi số giao dịch trên Ethereum trong khoảng thời gian tương tự.

Cơ quan quản lý chứng khoán và sàn giao dịch (SEC) của Mỹ

Trong khi đó, việc staking đã trở thành một điểm nhấn quan trọng về quy định tại Mỹ, nơi SEC đã kiện nhiều sàn giao dịch tiền điện tử vì cung cấp dịch vụ giúp người dùng kiếm được phần thưởng từ mạng lưới.

Việc Kraken đạt được thỏa thuận với SEC vào tháng 2, liên quan đến một khoản phạt 30 triệu đô la, xuất phát từ cáo buộc rằng chương trình staking của họ là một dạng phát hành chứng khoán không đăng ký. Các cáo buộc tương tự cũng đã được đưa ra đối với Coinbase và Binance trong các vụ kiện liên quan đến các sản phẩm staking của họ.

Các cơ quan quản lý của Mỹ vẫn còn mâu thuẫn về cách phân loại Ethereum. Kết quả là một cuộc chiến giữa hai cơ quan quản lý tài chính lớn nhất: SEC và Cơ quan Quản lý Hợp đồng Tương lai Hàng hóa (CFTC). Chủ tịch CFTC Rostin Behnam đã nói vào tháng 3 rằng Ethereum là một hàng hóa. Một tháng trước đó, Chủ tịch SEC Gary Gensler đã đề xuất rằng “mọi thứ ngoại trừ Bitcoin” là một loại chứng khoán, sau đó ông ta đã tránh né các câu hỏi về Ethereum vào tháng 4.

Những ảnh hưởng tới nguồn cung Ethereum

Một tác động đáng chú ý khác mà việc The Merge đã tác động Ethereum là giảm tổng cung của đồng coin này. Cách mà The Merge đã thay đổi cách phát hành Ethereum mới so với tần suất nó được loại bỏ khỏi lưu thông – một quá trình được gọi là đốt (burning) – đã dẫn đến việc giảm 0,25% tổng số Ethereum đang lưu thông.

Nhìn lại, The Merge có thể chỉ là một sự kiện nhỏ khi nhìn lại lịch sử thị trường tiền điện tử so với những biến động và sự sụp đổ của các công ty tiền điện tử trong năm 2022. Nhưng về tương lai, đây sẽ là như một tín hiệu chỉ đường cho hướng đi tổng thể của Ethereum.

Các nhà phát triển đã đang bàn bạc kế hoạch cho một trong những nâng cấp lớn tiếp theo của Ethereum, được gọi là “Dencun,”. Nâng cấp này bao gồm việc giới thiệu một tính năng có tên là proto-danksharding, dự kiến sẽ làm cho Ethereum có thể xử lý hơn 100,000 giao dịch mỗi giây khi nó được thực hiện hoàn toàn.

Các tính năng khác đang được phát triển, chẳng hạn như account abstraction, sẽ làm cho việc quản lý một ví tiền điện tử trở nên dễ dàng như việc quản lý một tài khoản email. Và mới đây, Buterin đã nói về một tính năng có tên là stateless clients, điều này sẽ làm cho việc chạy các node Ethereum trên điện thoại thông minh trở nên khả thi trong tương lai.