
1. Lido Finance Là Gì?
Lido Finance là một dự án thuộc mảng Liquid Staking. Lido Finance được ra đời để giải quyết các vấn đề của người dùng khi tham gia staking trên Ethereum 2.0. Thông thường nếu người dùng tham gia staking trên Ethereum 2.0 thì ETH của người dùng sẽ bị khóa và chỉ được mở dần dần sau 9 tháng từ thời điểm Ethereum chuyển đổi POS thành công.
Nhưng với Lido Finance, người dùng tham gia staking thông qua Lido Finance sẽ nhận về tài sản phái sinh synthetics token có giá trị tương đương. Với synthetics token người dùng có thể tham gia DeFi trên Ethereum hay cross-chain sang các blockchain khác nữa để tối ưu tài sản. Điều này giúp người dùng vừa nhận yield từ tài sản stake, vừa giúp tối ưu hiệu quả sử dụng vốn của các synthetic asset được tạo ra.
2. Các tính năng và mô hình hoạt động của Lido Finance
Lido Finance được hình thành bởi 3 yếu tố:
- Staking Pool: Là nơi bạn stake các tài sản của mình vào Lido Finance.
- Synthetics token: Là các tài sản phái sinh bạn nhận về đại diện cho tài sản bạn deposit vào pool. Synthetics token có thể sử dụng để cho vay, làm tài sản thế chấp, yield farming và có mặt trong nhiều giao thức DeFi.
- Lido DAO: Lido Finance được duy trì, phát triển bởi DAO quyết định hầu hết những đề xuất trên dự án.
3. Mô hình hoạt động của Lido Finance
Thông thường bạn sở hữu Ethereum, Near, Solana nhàn rỗi trong ví nhưng bạn lại lo lắng về rủi ro khi tham gia cung cấp thanh khoản với các DEXs hay tham gia cho vay trên các nền tảng Lending & Borrowing và để an toàn nhất bạn chọn tham gia staking. Nhưng vấn đề đặt ra là tài sản của bạn bị giữ trong các smartcontract muốn lấy ra có thể mấy vài phút thậm chí đến vài chục ngày.
Các dự án về mảng Liquid Staking sẽ giải phóng vấn đề này cho người dùng. Ví dụ: Người dùng khi tham gia staking ETH thì người dùng sẽ nhận về stETH với số lượng tương đương. Lido Finance sẽ tạo ra thanh khoản và use case cho stETH để người dùng có thể sử dụng một cách tối ưu nhất ví như stETH có thể làm tài sản thế chấp trên nhiều nền tảng Lending trên nhiều chain khác nhau, trong khi vẫn nhận lợi nhuận staking bình thường trên Lido.
a. Staking Pool
Sản phẩm đầu tiên và cũng quan trọng nhất của LIDO là Staking Pool. Trong mô hình Staking Pool bao gồm 5 thành phần chính: Node Operators, Validators, Oracles, Lido Staking Pool Smart Contract, ETH 2.0 Deposit Contract.

Mô hình Staking Pool của Lido sẽ hoạt động theo 3 bước chính sau đây:
(1) Người dùng staking tài sản trên LIDO, ví dụ là ETH, sẽ nhận về stETH token với tỉ lệ 1:1.
(2) ETH của người dùng sẽ được LIDO đem đi staking tại các validator đối tác.
(3) Theo thời gian, các Validator mà staking ETH của Lido sẽ được nhận thưởng. Phần thưởng sẽ được chia làm 2 phần: 90% cho các stETH holder, 10% là phí mint stETH của Lido, trong đó:
- 5% phí về tài khoản của các Node Operators.
- 5% phí về Lido Treasury.
b. Synthetics token:
Synthetics token có thể hiểu là 1 token đại diện cho quyền sở hữu của 1 tài sản thực nào đó.
Trong trường hợp của Lido, stETH là token đại diện cho quyền sở hữu ETH đang được Staking trong hợp đồng ETH 2.0, bLUNA đại diện cho quyền sở hữu LUNA token đang được Staking ở các validator. Các synthetics token luôn được pegged theo tỉ lệ 1:1 với token gốc, tức 1 stETH = 1 ETH, 1 stSOL = 1 SOL.
Mục tiêu cuối cùng của những dự án như Lido đó là mở khóa thanh khoản cho người dùng trong khi vẫn nhận phần thưởng Staking, vì vậy những synthetics token mà người dùng nhận về phải thực sự có tính thanh khoản cao, khi đó dự án mới thành công tạo ra giá trị cho người dùng.
Lido rất quan tâm đến vấn đề này từ những ngày đầu thành lập. Lido đã giải quyết vấn đề này bằng cách hợp tác với rất nhiều bên nổi tiếng để tạo thêm các use cases cho các synthetics token.

c. Lido DAO
Lido DAO là tổ chức có vai trò quyết định đến hoạt động của Lido thông qua việc đề xuất, quyết định các tham số về fees, chỉ định người vận hành node, oracles… Ngoài ra, một phần fees của giao thức sẽ được tích lũy tại Treasury DAO (kho bạc chung của DAO) để phục vụ cho nghiên cứu, phát triển, khuyến khích khai thác thanh khoản, nâng cấp giao thức. DAO cũng có thể đưa ra quyết định phát hành thêm token để gọi vốn, marketing hoặc để incentive các kế hoạch liên quan.
4. Tokenomics
a. Token allocation

Tổng cung 1B token sẽ được phân bổ như sau:
- DAO Tresury: 36.3%
- Investor: 22.2%
- Initial Developers: 20%
- Founder & Future Employees: 15%
- Validator & Signature Holder: 6.5%
b. Token use case
LDO hiện tại được sử dụng với tính năng chủ yếu là phục vụ cho hoạt động quản trị Lido DAO. Khi người dùng muốn đưa ra các đề xuất hoặc bỏ phiếu cho các đề xuất (proposal) liên quan đến hoạt động của giao thức, họ cần nắm giữ LDO. Số phiếu bầu sẽ tỷ lệ thuận với số LDO mà người dùng nắm giữ.
c. Token vesting schedule

LDO không có một lịch trình phát thải cụ thể mà sẽ được cập nhật theo tuần. Thời gian mở khóa LDO lần đầu cho nhà đầu tư, các người xác nhận và giữ chữ ký cũng như đội ngũ phát triển là 17/12/2021, sau đó mở khóa dần dần trong vòng 1 năm.
Hiện, số lượng LDO đang lưu hành trên thị trường là 842,2 triệu token (theo dữ liệu tại CoinMarketCap ngày 10/02/2023), tương đương với khoảng 84% tổng cung tối đa.
=> Đánh giá sơ bộ tokenomics
- Có thể thấy tới 75% token được phân bố cho team, quỹ đầu tư. Bản chất token phân bổ cho validator và signature holder thực tế cũng chính là một phần phân bổ cho team và các quỹ.
- Lịch trình mở khóa token khi thiếu rõ ràng, tốc độ mở khóa token cho team, investors… cũng là quá nhanh. Hiện tại phần lớn token của team và investor đã được unlock, còn khoảng 31 triệu $LDO của các investor sẽ được unlock đến tháng 04.2024
- Về token use cases, LDO không thể làm gì ngoài việc dùng để biểu quyết. Nhìn chung, tokenomics của Lido khá nghèo nàn.
5. Phân tích on-chain
Lido Finance chiếm gần 30% tổng toàn bộ lượng ETH đang được stake trong Ethereum 2.0 (4,819,184 ETH staked) mà đối tác của Lido Finance trong dịch vụ staking chỉ có khoảng 30 đơn vị triển khai validator lớn. Toàn bộ số lượng ETH này được dồn vào cho 30 đơn vị Validator thì điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực tới tính phi tập trung của mạng lưới Ethereum trong tương lai.

TVL trên Lido Finance hiện tại đang ở mức 7.86 tỉ đô, đứng top 1 thị trường DeFi. TVL của Lido đã từng đạt tới con số hơn 20 tỉ đô ở thời kì hoàng kim, tuy nhiên thị trường giảm cộng với sự sụp đổ của một số dự án (LUNA-UST) cũng như sàn giao dịch (FTX) đã kéo TVL của Lido rơi mạnh.

Doanh thu của Lido nhìn chung giữ mức ổn định kể từ tháng 11.2021, mặc dù trải qua thời gian downtrend đã làm nhiều giao thức DeFi bị suy giảm doanh thu, tuy nhiên Lido không bị giảm quá nhiều. Tên tuổi gắn liền với narrative LSD nổi lên trong thời gian gần đây, Lido đã tăng trưởng doanh thu gần 2 lần so với tháng 12, từ trung bình 78k lên 125k vào tháng 01. Bên cạnh đó, token holder cũng tăng đáng kể sau hơn 1 năm, từ 11.4k lên đến 28.3k

Bên cạnh việc doanh thu tăng trưởng lượng người dùng thường xuyên cũng có sự tăng trưởng tốt theo thời gian. Mặc dù thị trường có nhiều biến động lớn trong năm 2022 với sự sụp đổ của LUNA, 3AC và mới đây nhất là FTX, nhưng Lido vẫn duy trì lượng user ổn định, trung bình khoảng 200 user, có thời điểm lên đến 800, cao nhất đạt trên 2000 users/ngày.

Cập nhật Lido V2 và Staking Router: Ngày 07-02, Lido Finance đã hoàn thành phiên bản Lido V2 với chức năng chính là hỗ trợ rút ETH đã staking sau nâng cấp Shanghai và cập nhật Staking Router để cải tiến tính phi tập trung toàn mạng lưới.
Staking router dự kiến sẽ mang lại lợi ích cho các bên liên quan khác nhau của Lido, bao gồm:
- Stakers: Họ được hưởng lợi từ một tập hợp các node operators đa dạng và an toàn hơn, vì tiền gửi staking của họ sẽ được phân phối trên các thực thể độc lập hơn, giảm nguy cơ ngừng hoạt động của mạng và tăng khả năng phục hồi của Ethereum.
- Node operators: Thông qua module mới, các node operators khác nhau như các validators độc lập, nhóm validator, DAO và node operator sẽ có thể tăng quyền truy cập của họ vào giao thức Lido.
- Nhà phát triển: Nhà phát triển sẽ có thể sử dụng các node operators khác nhau để tạo thành bộ node trong module hoặc tùy chỉnh nhiều tính năng cạnh tranh (chẳng hạn như bảo hiểm và cấu trúc phí) để đưa ra các đề xuất và phát triển, cuối cùng đăng ký để đưa vào bộ module của bộ định tuyến.

Về mặt kiến trúc, Staking router chuyển giao thức Lido sang sơ đồ tổng hợp, bao gồm một bộ Validators đa dạng hơn và mang lại khả năng linh hoạt hơn cho các sơ đồ, công nghệ khác nhau hoặc thậm chí toàn bộ giao thức.
Ngoài ra, Staking router sẽ cho phép các module riêng lẻ (và các Validator mà các module tương ứng của chúng thuộc về) chạy với các tham số tùy chỉnh, chẳng hạn như phí hoặc yêu cầu tài sản thế chấp, bổ sung khả năng phục hồi cao hơn trên các bộ Validator.
=> Lido đang dần giải quyết bài toán về sự “tập trung” trong mô hình hoạt động của mình, điều mà phần lớn các KOL trong đó có nhà sáng lập Ethereum Vitalik Buterin lo ngại.
6. Kết luận
Mặc dù khoảng thời gian từ đầu năm 2022 đến hiện tại tại thị trường không có tín hiệu tích cực, gây ra những vụ sụp đổ, tuy nhiên nó không thể đánh bại được Lido khi các số liệu về doanh thu cho thấy rằng Lido tiềm năng của Lido còn rất lớn.
Về vấn đề mạng lưới đang có xu hướng “tập trung”, Lido nhận ra điều này nên trong roadmap của dự án, họ đã nhấn mạnh vào việc tăng tính phi tập trung. Theo đó, việc quản trị sẽ được thực hiện chặt chẽ hơn và tình trạng tấn công tập trung cũng sẽ khó xảy ra hơn. Ngoài Ethereum, Lido cũng phân bổ nguồn lực cho các chain khác. Hiện tại dự án đã hỗ trợ 5 chain, bao gồm Ethereum, Solana, Polygon, Polkadot và Kusama.
Nhìn chung, liquid staking là một mảng đầu tư tiềm năng, mang lại mức độ linh hoạt cao hơn từ góc độ hiệu quả vốn. Lido là một dự án tiên phong trong lĩnh vực này với một sản phẩm mang tính đột phát, đã xây dựng được một cộng đồng mạnh, tạo được network effect tốt, có những backer top đầu hậu thuẫn (Anton Bukov là Co Founder của 1inch, CryptoCobain là KOLs với hơn 500k người theo dõi trên twitter đồng thời cũng là Co Founder của Ethereum, Banteg là thành viên thuộc core team của dự án yEARN Finance)
-> Từ những yếu tố trên, cho thấy rằng Lido sẽ tiếp tục phát triển trong tương lai dài hạn.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Mọi thông tin trên trang web này không phải là lời khuyên đầu tư và AZDAG không chịu trách nhiệm hoặc nghĩa vụ pháp lý đối với bất kỳ nội dung nào. Người đọc cần tự nghiên cứu trước khi thực hiện bất kỳ hành động đầu tư nào trong thị trường crypto.
Về AZDAG
AZDAG là quỹ đầu tư của Singapore tiên phong trong lĩnh vực phát triển các dự án blockchain và tài sản mã hoá khu vực Đông Nam Á. Chúng tôi tập trung vào đầu tư các dự án đã có sản phẩm và niêm yết trên thị trường thứ cấp, ngoài ra AZDAG còn đầu tư vào các công ty khởi nghiệp với giai đoạn đầu tập trung vào tiền kỹ thuật số và công nghệ Blockchain.
Để biết thêm thông tin, vui lòng truy cập:
Website: https://azdag.com/
Twitter: https://twitter.com/Azdag_Venture