Tổng quan hệ sinh thái NEAR

Total Value Lock (TVL)

TVL của NEAR tiếp tục giảm kể từ đầu năm 2023 ($71.6M) đến thời điểm hiện tại chỉ còn $35M, tương đương với mức giảm 50% và không có dấu hiệu hồi phục.

So sánh với các hệ sinh thái Layer 1 trên thị trường hiện tại để có cái nhìn tổng quan hơn về lượng TVL của NEAR (09/10/2023)

	TVL	Market Cap (MC)	Fully-Diluted Cap (FDV)	MC/TVL	FDV/TVL
Ethereum	20.6B	195.8B	195.8	9.5	9.5
BNB Chain	2.78B	32.5B	42.3B	11.6	15.2
Avalanche	506M	3.5B	7.1B	7	14.2
Polygon	775M	5.1B	5.5B	6.5	7.09
NEAR	35M	1B	1B	28	28

Sử dụng TVL làm thước đo và so sánh tỷ số Market Cap/TVL hay FDV/TVL đều thể hiện một kết quả, NEAR đang bị định giá khá cao. Hầu như các layer-1 khác đều có tỷ lệ này thấp hơn khá nhiều so với NEAR. TVL $35M cho một hệ sinh thái Layer 1 rõ ràng chưa ổn và cho thấy dòng tiền đang rời khỏi hệ sinh thái.

Bên cạnh đó, 5 dự án DeFi top đầu trên NEAR đã chiếm hơn 94% TVL, cho thấy sự phát triển không đồng đều của hệ sinh thái, và rủi ro tập trung hoá, khiến cho việc nếu 1 dự án bị tấn công sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ hệ sinh thái.

Về người dùng

Kể từ khi ra mắt Blockchain Operating System (BOS), số lượng transaction và lượng gas sử dụng có xu hướng tăng, tuy nhiên đang có dấu hiệu chững lại trong thời gian gần đây.

Mặc dù có sự tăng trưởng về số lượng giao dịch, tuy nhiên lượng người dùng mới trên NEAR lại chỉ tăng mạnh vào một số thời điểm nhất định và đang có dấu hiệu yếu đi hiện tại. Tình trạng tương tự cũng xảy ra với số lượng hợp đồng mới được khởi chạy trên NEAR.

Một trong những nguyên nhân có thể kể đến như việc chưa có trend “hot” nào được chạy trên NEAR để thu hút người dùng đến với hệ sinh thái, đồng thời tình hình thị trường chung đang rơi vào ảm đạm cũng khiến cho nhà đầu tư trở nên cẩn trọng hơn.

Các dự án trên hệ sinh thái

Hiện tại, hệ sinh thái NEAR đã ghi nhận hơn 750 dự án và 125 DAO được phát triển và hoạt động.

Các dự án trên hệ sinh thái NEAR được phát triển khá đa dạng, có đủ các ngách phổ biến như DeFi, NFT, GameFi, DAO…, nhờ đó tạo ra được sự hỗ trợ và bổ sung cho nhau khá tốt. Tuy nhiên các mảnh ghép về DeFi, đặc biệt là Derivatives còn thiếu khá nhiều.

Các cập nhật về công nghệ của NEAR

Blockchain Operating System (BOS)

BOS là viết tắt của Blockchain Operating System có thể tạm dịch là Hệ Điều Hành Blockchain. Tương tự như cách mà Linux, macOS hay Windows giúp máy tính trở nên thân thiện với người dùng thì NEAR Protocol cũng giới thiệu một loại hệ điều hành mới mang tên là NEAR Discovery. Với NEAR Discovery, bất khi ai cũng có thể xây dựng và sử dụng các ứng dụng phi tập trung trên bất kì Blockchain nào thông qua BOS.

BOS của NEAR Protocol mang lại một số những ưu điểm vượt trội cho các người dùng và các nhà phát triển của mình bao gồm:

• BOS giúp các ứng dụng phi tập trung trở nên thật sự phi tập trung tránh được những rủi ro khi xây dựng trên các hệ điều hành tập trung.
• Tất cả người dùng đều có quyền kiểm soát tài sản và dữ liệu của riêng mình.
• BOS hướng tới việc mở rộng cho tất cả các Blockchain có nghĩa là các ứng dụng phi tập trung trên Blockchain như Ethereum, Cosmos, Solana,… hoàn toàn có thể xây dựng trên BOS.

Mục tiêu chính của công nghệ BOS là biến NEAR trở nên thân thiện và dễ dàng sử dụng hơn cho cả người dùng và nhà phát triển. Bằng cách loại bỏ các rào cản phức tạp về mặt công nghệ, BOS mong muốn đẩy mạnh việc tiếp nhận công nghệ Blockchain trên diện rộng. Khi có nhiều ứng dụng phi tập trung (Dapps) và người dùng hơn, NEAR sẽ thu được nhiều phí lưu trữ và phí giao dịch hơn. Điều này sẽ dẫn đến việc đốt nhiều token hơn, giảm số lượng token lưu thông và cuối cùng là giá trị của $NEAR sẽ tăng lên.

Lộ trình Sharding

NEAR Protocol vẫn phát triển và nâng cấp mạng lưới theo lộ trình ban đầu đề ra nhưng đã có một số vấn đề xảy ra như việc nâng cấp mạng lưới trễ đến 9 tháng so với dự kiến. Thực tế việc triển khai Chunk-Only Producers được team NEAR dự kiến triển khai vào tháng 1/2022 vậy tính đến khoảng giữa tháng 7 mới triển khai Testnet.

Hiện tại NEAR đang trong Phrase 2 của Sharding nhưng vẫn chưa có nhiều thông tin cập nhật về giai đoạn này. Nhiều khả năng team NEAR vẫn tiếp tục nghiên cứu và phát triển, tuy nhiên việc chậm roadmap dường như là điều không thể tránh khỏi.

Hợp tác với Alibaba Cloud

Tháng 06/2023, NEAR Foundation thông báo sẽ hợp tác với công ty lưu trữ dữ liệu đám mây Alibaba Cloud để gia tăng mức độ tiếp nhận Web3 tại khu vực Châu Á và Trung Đông.

NEAR Foundation cho biết Alibaba Cloud sẽ kêu gọi các lập trình viên trong hệ sinh thái của họ phát triển sản phẩm trên NEAR Protocol, đồng thời tham gia vận hành node trên blockchain này.

NEAR Foundation và Alibaba Cloud sẽ cung cấp dịch vụ RPC, giúp kết nối dữ liệu đến blockchain, cho lập trình viên và người dùng trong hệ sinh thái NEAR, đồng thời cung cấp API dữ liệu cho nhà phát triển ứng dụng.

Các nhóm lập trình cũng được trao cơ hội để làm quen với Blockchain Operating System (BOS) để giúp nhà phát triển dễ xây dựng sản phẩm và thu hút người dùng.

Liệu $NEAR sẽ tăng trưởng trong mùa uptrend tới

Theo số liệu từ Token Unlock, tổng cung NEAR sẽ rơi vào khoảng 1.28B token vào 2025. Phần token dành cho các nhà đầu tư sẽ được unlock tới tháng 05/2025. Phần còn lại lần lượt của Epoch Reward, Community Grant, Core Contributor và Operation Grant.

608.4M $NEAR tương đương với hơn 60% lượng NEAR đang lưu hành trên thị trường được staking trong các validator node. Số lượng staking này có thể giúp giảm áp lực bán ra thị trường. Ngoài ra 1 giao dịch trên NEAR thì 30% phí được trả về cho smart-contract owner như là incentive cho dapp, 70% còn lại bị burn. Hiện tại mạng lưới NEAR ghi nhận 401 triệu giao dịch (https://explorer.near.org/stats), tuy nhiên với phí mạng lưới khá rẻ, lượng token bị burn không ảnh hưởng quá nhiều đến lạm phát token.

NEAR còn tính phí lưu trữ 100kb lưu trữ onchain = 1 NEAR, số NEAR này bị lock vĩnh viễn để làm phí lưu trữ. Phí tạo một account trên NEAR vào khoảng 0,042 NEAR. Hiện tại có hơn 30 triệu tài khoản trên mạng lưới NEAR, đồng nghĩa với việc hơn 1.2M NEAR được burn. Ví tương tác càng nhiều càng cần lưu trữ nhiều data hơn. Bên cạnh đó các dApp trên NEAR cũng tốn phí lưu trữ data onchain.

=> Nhìn chung $NEAR vẫn là một token lạm phát, mặc dù có cơ chế incentive dApp và burn $NEAR, tuy nhiên lượng burn này chưa thực sự đủ mạnh để giảm lực xả NEAR trong dài hạn. Bên cạnh đó, hệ sinh thái NEAR đang giậm chân tại chỗ, không thu hút user và dApp mới khiến cho việc $NEAR tăng trưởng trở nên khó khăn.

Nhận định chung

NEAR đang phát triển một Blockchain theo hướng thân thiện, dễ sử dụng, khả năng mở rộng và tốc độ nhanh, giúp nhiều người tiếp cận được với công nghệ Blockchain và thúc đẩy quá trình Mass Adoption diễn ra nhanh chóng. Chứ không còn phát triển theo hướng cạnh tranh như kiểu các Layer 1 như Solana, Avalanche, Sui, Aptos. Nhìn chung định hướng đã khác đi khá nhiều so với các blockchain Layer 1 khác.

Dù NEAR Foundation đang tích cực phát triển và nâng cấp hệ sinh thái của mình, nhưng trong bối cảnh thị trường hiện nay và với xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ của layer 2, việc NEAR tái chiếm lĩnh thị trường không phải là dễ dàng. Chúng ta nên chú ý đến những cập nhật công nghệ mới từ NEAR, đặc biệt là về Sharding và BOS, để có cái nhìn sâu rộng và khách quan hơn về tương lai dài hạn của hệ sinh thái này.