Bittensor là gì?
Bittensor là một giao thức machine learning mã nguồn mở dựa trên blockchain. Nó cho phép kết hợp các mô hình AI lại với nhau tạo thành một mạng lưới trí tuệ nhân tạo, cách tiếp cận phi tập trung này cho phép mở rộng và chia sẻ kiến thức nhanh chóng, giống như một thư viện kiến thức không cần cấp phép và phát triển theo cấp số nhân.
Bittensor giải quyết vấn đề gì?
Một trong những bất cập của ngành công nghiệp AI và Machine Learning hiện tại, đó là sự tốn kém. Những doanh nghiệp lớn như Google, IBM phải chi trả nhiều chi phí để duy trì các mô hình AI, và mỗi khi nâng cấp mô hình, chúng lại phải học lại từ đầu.
Bittensor khắc phục vấn đề này với việc tạo ra một thị trường phi tập trung, nhằm khuyến khích sản xuất, trao đổi và chia sẻ các mô hình AI và Machine Learning. Bittensor tạo ra một mạng lưới nơi các nhà sản xuất kiến thức (các nhà phát triển, nhà nghiên cứu) có thể bán sản phẩm của họ và người tiêu dùng (cá nhân, tổ chức) có thể mua kiến thức này để nâng cao các mô hình AI của riêng họ một cách công bằng, minh bạch và dễ dàng tiếp cận.
Mô hình hoạt động
Bittensor hoạt động như một mạng khai thác (mining network), sử dụng $TAO để khuyến khích người dùng tham gia đóng góp.
Cơ sở hạ tầng của Bittensor bao gồm:
- Cơ chế đồng thuận Proof of Intelligence (POI): là sự kết hợp của PoW và PoS:
– Thay vì phải giải những mã hash phức tạp như PoW, các miner được yêu cầu thực hiện những tác vụ Machine Learning và thể hiện sự thông minh của chúng.
– Người dùng có thể stake token $TAO để trở thành validator của mạng lưới.
- Mô hình Decentralized Mixture of Experts (MoE): Đây là một kỹ thuật Machine Learning, kết hợp nhiều mô hình chuyên biệt về các khía cạnh kiến thức khác nhau và cùng kết nối với nhau để giải quyết chung một vấn đề, tạo ra một mô hình tổng thể chính xác hơn.
Các thực thể tham gia vào mạng lưới Bittensor
- Miners: miners lưu trữ các mô hình AI, nhận $TAO dựa trên chất lượng & hiệu suất đóng góp.
- Validators: đánh giá, xếp hạng các mô hình AI và quản lý yêu cầu của người dùng, nhận $TAO cho các đánh giá chính xác.
- Delegators: là holder $TAO, sẽ uỷ quyền $TAO cho các validator để nhận một phần lợi nhuận từ các validator.
- End-users: là các người dùng cuối, sử dụng các sản phẩm AI của Bittensor.
Mô hình hoạt động của các thực thể trên Bittensor
- Để tham gia vào mạng lưới Bittensor và đào được TAO, người dùng được yêu cầu phải đăng ký. Sau khi đăng ký thành công, node sẽ được tích hợp vào subnet, cùng đóng góp vào kho trí tuệ
- Giả sử một user đưa ra yêu cầu thực hiện tác vụ trên Bittensor (có thể là huấn luyện mô hình AI, xử lý dữ liệu hoặc thực hiện các công việc liên quan đến AI khác), các subnet miner này có nhiệm vụ thực hiện các nhiệm vụ và gửi cho validator
- Các validator sẽ là người đánh giá mức độ chính xác của kết quả mà miner này tạo ra, kết quả tốt nhất sẽ được gửi đến user và subnet đó được ghi nhận vào blockchain
- Validator và miner sẽ nhận được reward là token $TAO dựa trên kết quả hoạt động
Tokenomics
Tokenomics của $TAO lấy cảm hứng từ Bitcoin, với tổng nguồn cung là 21M token. $TAO cũng có halving, cũng diễn ra 4 năm 1 lần và giảm một nửa sau 10.5 triệu khối.
Token Sales
Bittensor ra mắt dưới dạng fair launch năm 2021, không có vòng gọi vốn từ VC, không bán token priavte, hay bất kì hình thức gọi vốn nào khác hoặc phân bổ cho đội ngũ… $TAO được tạo ra duy nhất từ việc đào, là phần thưởng cho validators & miners.
Token use cases
$TAO có nhiều use-case như – Quản trị– Staking & tham gia vào mạng lưới– Phí thanh toán Validators & miners stake $TAO bảo mật mạng & kiếm phần thưởng. Người dùng có thể sử dụng $TAO để truy cập các dịch vụ và ứng dụng AI.
Bull case cho token $TAO
Nhìn chung mô hình của Bittensor giống với mạng Bitcoin và có thêm cải tiến ở validator cần staking để tham gia hoạt động mạng lưới. Do đó, bull case của token $TAO sẽ đến từ việc mua $TAO để tham gia stake, làm validator hoặc delegate cho validator. Mức APY cũng đang khá hấp dẫn với staking APY 15.51% và validator APY 18.91%
Hiệu ứng mạng tạo ra từ việc có nhiều nhà phát triển tham gia mạng hơn và tận dụng tiềm năng của các mô hình nguồn mở => từ đó thu hút nhiều user tham gia staking/delegate, nhiều miner/validator tham gia mạng => tăng nhu cầu mua $TAO => tăng giá token.
Hiện tại, phần lớn $TAO lưu thông được staked/delegated trong các miner node, cung lưu thông thực của $TAO đang ở mức ~948,000 $TAO (tương đương với mức marketcap ~46M). Đây là mức mcap khá thấp cho một dự án top đầu về AI, một phần giải thích cho nguyên nhân tăng gần x3 của $TAO kể từ đầu năm 2024.
Đội ngũ phát triển
Đội ngũ phát triển của Bittensor bao gồm:
- Jacob Robert Steeves (Founder): Đã từng có kinh nghiệm về Machine Learning Researcher tại Knowm Inc và đã từng làm việc tại Google với vai trò là kỹ sư phần mềm.
- Ala Shabana (Co-founder): Trước khi cùng Jacob thành lập Bittensor, anh từng là kỹ sư phần mềm tại VMware và FirmChannel..
Nhà đầu tư
Có 4 quỹ đóng góp vào sự phát triển của Bittensor là DCG, GSR, Polychain Capital & Firstmark Đặc biệt, không quỹ nào được mua token dưới dạng pre-sale hoặc private sale mà chỉ tham gia vào mạng lưới dưới dạng là miners hoặc validators.
Đánh giá tổng quan
Trong bài viết “The promise and challenges of crypto + AI applications”, Vitalik Buterin đã đề cập đến giải pháp sử dụng các ưu đãi liên quan đến tiền mã hóa để khuyến khích tạo ra AI tốt hơn và ông đã lấy Bittensor làm ví dụ cho giải pháp trên. Nhìn chung, mô hình của $TAO có một số cải tiến nhất định so với mạng Bitcoin, dễ dàng ứng dụng để người dùng có thể góp phần vào training các công cụ AI, mô hình dễ scale up và giải quyết được điểm yếu tồn đọng của những các dự án AI tập trung. Tokenomics thiết kế phù hợp với phát triển lâu dài cho dự án.
Bên cạnh đó, narrative AI đang là một chủ đề hot trong thị trường gần đây, khiến mạng lưới Bittensor được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Khi mảng AI trên blockchain vẫn còn khá bé so với AI truyền thống, $TAO vẫn còn nhiều cơ hội để tăng trưởng trong tương lai.
